Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczne
Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna
Ścieżka przyrodniczo dydaktyczna w Staniszczach Małych, przebiega przez tereny atrakcyjne przyrodniczo bogate w florę i faunę w większości chronioną. Przebieg ścieżki oznakowano w terenie symbolami wymalowanymi farbą na na trwałych elementach otoczenia (drzewa, słupy elektryczne, kamienie polne). Dodatkowo w miejscach rozwidlenia dróg ustawiono tablice informacyjne - drogowskazy. Na trasie ścieżki rozpoczynającej się przy stacji PKP Staniszcze Małe zlokalizowano cztery przystanki dydaktyczne: Przystanek 1 - Podmokłe łąki, Przystanek 2 - Szczyrkowiska, Przystanek 3 - Źródełko Stoczek, Przystanek 4 - Wiejskie arboretum. Treść tablic dydaktycznych została opracowana przez dr Krzysztofa Spałka - biologa z Uniwersytetu Opolskiego. W pobliżu punktu początkowego ścieżki tj. stacji PKP Staniszcze Małe usytuowano tablicę informacyjną o wymiarach 100 x 150 cm. Tablica ta zawiera plan miejscowości Staniszcze Małe wraz z trasą ścieżki przyrodniczo-dydaktycznej oraz krótką historię miejscowości, a także wskazówki dla korzystających ze ścieżki. Dla każdej tablicy zostały wykonane specjalne stelaże umożliwiające zainstalowanie tablic w terenie. Stelaże do tablic wykonane zostały w ramach pracy społecznej członków Stowarzyszenia Odnowa Wsi Staniszcze Małe z materiału pozyskanego z Nadleśnictwa Zawadzkie. W ramach przystanku nr 4 - wiejskiego arboretum urządzono: zielnik, mini ogród botaniczny, miejsce zabaw dla dzieci wykonane z wykorzystaniem elementów środowiska przyrodniczego (tunel wierzbowy, szałas z gałęzi), miejsce wypoczynku i edukacji, które stanowi drewniana wiata o wymiarach 4,4 m x 5,6 m). cztery laski gatunkowe (lipowy, klonowy, akacjowy, brzozowy), przy których ustawiono tablice gatunkowe zawierające podstawowe informacje dotyczące danego gatunku drzewa. Teren wiejskiego arboretum został zabezpieczony przed dziką zwierzyną specjalnym ogrodzeniem z siatki. Urządzenie ścieżki przyrodniczo - dydaktycznej było było możliwe dzięki wsparciu: Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu Urzędu Miasta i Gminy Kolonowskie, Nadleśnictwa Zawadzkie, a także ogromnemu zaangażowaniu społecznemu członków Stowarzyszenia Odnowa Wsi Staniszcze Małe.
Szczyrkowiska
Użytek ekologiczny „Szczyrkowiska” to malowniczy kompleks kilku śródleśnych oczek wodnych, powstałych po nieczynnych wyrobiskach żwiru, chroniący unikatowe biotypy wodne i bagienne. Jego powierzchnia wynosi 1,6 ha. Otaczają go interesujące pod względem przyrodniczym bory sosnowe. Na Obszarze użytku występuje wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt. W zbiornikach wodnych rozwijają się liczne zbiorowiska roślin podwodnych i pływających. Do najciekawszych z nich należy zespół „lilii wodnych”, w którym występują coraz rzadziej spotykane na Śląsku Opolskim chronione grzybienie białe. Na dużych powierzchniach wykształcił się tu również zespól rdestnicy pływającej oraz zespół wywłócznika kłosowego. W sąsiedztwie stawu wykształciły się trudno dostępne szuwary oraz bagna i torfowiska. Występują tu m.in.: szuwar oczeretowy, szuwar skrzypowy, szuwar szeroko pałkowy, zbiorowisko z panującą jeżogłówką gałęzista. Na niewielkich powierzchniach spotkać można zbiorowisko z panującą turzyca nitkowatą. Zespół ten najczęściej tworzy pływające darnie na powierzchni dystroficznych zbiorników wodnych i rozpoczyna proces sukcesji w kierunku torfowisk przejściowych i wysokich. Przyległe do stawów torfowiska są miejscem występowania żurawiny błotnej, wełnianki pochwowatej, jeżogłówki najmniejszej oraz owadożernej rosiczki okrągłolistnej. Świat zwierząt jest tu równie bogaty jak szata roślinna. Obok zwierząt pospolitych występują tu gatunki chronione oraz rzadkie w skali regionu i kraju. Wśród zwierząt bezkręgowych na uwagę zasługuje objęty ochroną pająk- tygrzyk paskowany. Jest to jeden z najbarwniejszych pająków. Jego odwłok posiada na przemian ułożone żółte i i czarne paski. „Szczyrkowiska” są miejscem rozrodu licznych gatunków płazów, m.in. : żaby wodnej, ropuchy szarej, traszki zwyczajnej, traszki grzebieniastej oraz bardzo rzadkiej w tych okolicach traszki górskiej. Bardzo często spotkać tu można żerujące zaskrońce. Z wielu spotykanych tu gatunków ptaków lęgowych, do najbardziej interesujących należy zaliczyć wodnika, trzciniaka, trzcinniczka, świerszczaka oraz derkacza, gatunku zagrożonego w skali światowej.
Stoczek
Stoczek to malownicze źródło wypływające u podnóża wzniesienia polodowcowego, otoczone lasami mieszanymi oraz interesującymi pod względem przyrodniczym łąkami. Źródło to jest zagospodarowane i stanowi idealne miejsce odpoczynku, w którym dodatkowo można napić się smacznej wody. W sąsiedztwie źródła występuje wiele ciekawych i chronionych gatunków roślin. Są to m.in. storczyk kukułka szerokolistna, efektowna niezapominajka błotna, oraz leczniczy żywokost lekarski. Występują tu również rzadkie i chronione gatunki owadów- biegacz wręgaty i granulowaty. W miejscach nasłonecznionych spotkać można pazia królowej, jednego z najpiękniejszych i najefektowniej ubarwionych motyli krajowych. Grupa zwierząt kręgowych posiada również swoich przedstawicieli. Występują tu dosyć licznie gatunki płazów. Można spotkać tu traszkę zwyczajną, ropuchę szarą, ropuchę zieloną i coraz rzadszą rzekotkę drzewną. Spośród gromady gadów w okolicach Stoczka występują dwa gatunki jaszczurek: jaszczurka zwinka i padalec zwyczajny. Z wielu gatunków ptaków lęgowych najczęściej spotykanymi są tu gatunki związane z terenami otwartymi, m.in.: świergotek łąkowy, pliszka żółta, skowronek, trznadel. Spośród wielu gatunków ssaków występujących na tym terenie do najbardziej interesujących należy zaliczyć ryjówkę aksamitną.
Podmokłe łąki
Występują tu dobrze wykształcone płaty łąk trzęślicowych i łąk ostrożeniowych, w których można spotkać wiele chronionych i rzadkich roślin. Do najciekawszych zaliczyć należy storczyka kukułkę szerokolistną, bobrka trójlistowego oraz ostrożenia łąkowego. Na kwiatach tego ostatniego często spotkać można efektownego chrząszcza kruszczycę złotówkę. Larwy kruszczycy rozwijają się w mrowiskach, w których odżywiają się kawałkami drewna, przynoszonymi przez mrówki.
Większość zbiorowisk łąkowych, zwłaszcza wrażliwych na zmiany wilgotnościowe, należy na tym terenie do potencjalnie zagrożonych. Zaprzestanie wykaszania lub zmiana sposobu ich użytkowania jest przyczyna zarastania wielu łąk łanami trzcinnika piaskowego, nawłocią olbrzymią oraz wrotyczem pospolitym. Najczęściej spotykanym zbiorowiskiem jest mokra łąka turzycowa i szuwar turzycy błotnej. Miejscami zabagnione partie łąk zajmuje zespół kosaćca żółtego, któremu towarzyszą gatunki łąkowe i szuwarowe. Na terenie tym występuje również mieczyk dachówkowaty. Jest to jedno z nielicznych miejsc występowania tej rośliny na terenie województwa opolskiego.